Kayaçlar ve Topoğrafya
Boşluk Doldurma
Fiziksel Tortul Kayaçlar (dış kuvvetler) (çukur) (fiziksel)
Kimyasal Tortul Kayaçlar (Çöekelme)
Organik Tortul Kayaçlar (hayvansal) (bitkisel) ( birikmesi)
2013 2014 10. Sınıf Coğrafya MEGA Cevapları Sayfa 25
Aşağıda verilen kayaç şemasında noktalı yerlere uygun kelime ya da kelime gruplarını yazınız.
iç püskürük granit siyenit fiziksel tortul mikaşist
kum taşı jips andezit gnays organik tortul
taş kömürü tebeşir kuvarsit dış püskürük mercan kalkeri
kimyasal tortul başkalaşım (metamorfik) mermer
Sayfa 26
Aşağıda verilen fotoğraflardaki yeryüzüşeklinin oluşumuna etki eden kayaçhangisidir? 9. sınıf bilgilerinizden de yararlanarak noktalı yerlere yazınız.
Sayfa 27
Aşağıda boş bırakılan noktalı yerlere verilen kavramları yazarak kayaç döngüsünü tamamlayınız.
Püskürük kayaçlar Tortul kayaçlar Başkalaşım kayaçları Tortullar
Sayfa 28 Bulmaca cevapları:
Soldan Sağa
1-dışpüskürük
2-fosil
3-şist
4-mağma
5-granit
6-gnays
7-metamorfizma
8-damlataş
Yukarıdan Aşağıya
1-elmas
2-tüf
3-tortullama
4-mermer
5-kayaç
6-obsidiyen
7-tortopoğrafyası
SAYFA : 29-30
- BÖLÜM DEĞERLENDİRME SORULARI
C-1-Kayaç, mineral topluluklara verilen isim . Çeşitli mineralleri veya taş parçacıklarının veya tek bir mineralin fazla sayıda birikmesinden meydana gelir.
C-2-Kayaçların yerşekillerinin oluşum ve gelişimlerine olan etkisi ; Kayaçlar su, gaz ve organik varlıkların dışında yerkabuğunu meydana getiren unsurlardır Yol yarmaları, maden ocakları ve taş ocakları gibi yerlerle, toprak veya enkaz örtüsünden yoksun topografya yüzeylerinde mostralarına rastladığımız kayaçlar, yer şekillerinin oluşum ve gelişimlerinde rol oynayan önemli etmenlerden biridir Onların fiziksel ve kimyasal özelliklerindeki farklılıklar yer şekillerinin de farklı olmalarına sebep olur Çünkü buözellikler, kayaçların, aşındırma etmen ve süreçlerine karşı dayanıklı veya dayanıksız olmalarını tayin eder Örneğin kalker ve jips gibi eriyebilen kayaçların bulunduğu sahalarda lapya, dolin, uvala gibi özelyer şekilleri oluşmaktadır Genel olarak, tektonik hareketlerle ters durumlar meydana gelmemişse, aşınmaya karşı dayanıklı kayaçlar yüksek yer şekillerini, kolay aşınan ve parçalanan kayaçlar ise alçak yer şekillerini meydana getirirler Granitlerden müteşekkil sahalarda granit topografyası adı verilen özelbir topografya tipi oluşur Benzer şekillere siyenit, diorit, andezit, bazalt ve gnays gibi heterojen kayaçlar üzerinde de rastlanır
Yerkabuğunu oluşturan kayalar
Yerkabuğunun ana malzemesi taşlardırçeşitli minerallerden ve organik maddelerden oluşan katı doğal maddelere taş yada kayaç denir Yer üstünde ve içinde bulunan tüm taşların kökeni magmadırAncak bu taşların bir kısmı bazı olaylar sonucu değişik özellikler kazanarak çeşitli adlar almıştır Kayaçlar kökenlerine göre üç ana grup altında toplanırlar
1 Magmatik ( Püskürük – volkanik – katılaşım ) kayaçlar
2 Tortul ( Sediment – birikim ) kayaçlar
3 Metamorfik( Başkalaşım ) kayaçlar
Aşağıdaki noktalı yerleri (boşlukları) doldurunuz
C-1 Kayaçlardan
C-2 Mineral
C-3 Volkanik Püskürük kayaçlar
C-4 Katılaşım Kayaçlardan
C-5 Dış kuvvetler
ÇOKTAN SEÇMELİ SORU CEVAPLARI
1- B
2-A
3-C
4-E
5-D
6-C
7-D
8-B
9-C
Sayfa 35
Yan tarafta yerüstü ve yeraltı sularının su döngüsü gösterilmiştir.. Yüzey suları yağmur,kar,dolu vb. sulardır ve yeryüzüne düştüklerinde bir kısmı buharlaşıp tekrar bulutları oluştururken, diğer bir kısmı da yer altına sızar.Yer altında uygun yol bulan sular magmaya yakın bölgelere ulaşabilirse buralarda topraktan süzülürken bünyesine kattığı minerallerle birlikte ısınır ve sıcak yeraltı sularını oluştururlar..
Sayfa 37
Sayfa 35'deki 7. etkinlikte yeryüzündeki levhaların isimlerini harita üzerinde yazmanız istenmektedir.. Yeryüzündeki levhalar aşağıdaki gibidir..
Sayfa 38
bulmacanın cevapları..
İlk bölüm soldan sağa, ikinci bölüm yukarıdan aşağıya..
Sayfa 39-40
Soru Numaraları Boşluk doldurma testi D-Y testi çoktan seçmeli
1 konveksiyonel Y B
2 Arabistan D E
3 Etna Y A
4 İzlanda D D
5 fay Y A
6 C
7 B
Sayfa 42
Yeryüzeyindeki sular buharlaşarak yükselir belli bir yükseltiden sonra yoğunlaşıp yağış olarak tekrar yeryüzüne düşer,bir kısım yağış suyu yer üstünde akarsular vasıtasıyla ,bir kısmı ise yer altından yeraltı suları vasıtasıyla tekrar deniz,göl veya okyanuslara dökülür daha sonra buradaki sular buharlaşıp tekrar yükselir bu döngü bu şekilde sürekli devam eder ve canlılar için gerekli olan yağış ihtiyacı karşılanır.
Sayfa 53
Sayfa 60
Sayfa 68
Sayfa 69-70-71-72
Sayfa 92
Sayfa 93
Sayfa 94
Test
1-C 2-D 3-B 4-ASayfa 955-E 6-A 7-D 8-B 9-E
Sayfa 9610-C 11-E 12-B
Sayfa 108
Sayfa 109
5. BÖLÜM
Sayfa 110
Test1-C 2-A 3-B 4-D 5-D
Sayfa 1116-D 7-E 8-A 9-A 10-B
Sayfa 11211-A 12-B 13-E 14-C 15-C
Sayfa 123
Sayfa 124
Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.
1. Tarımın öğrenilmesi, insanların yaşam tarzında hangi değişikliklere neden olmuştur?
2. Ticaretin başlaması, toplumların ekonomik ve sosyal yapılarında nasıl bir değişim yaratmıştır?
3. Ekonomik faaliyetler nasıl sınıflandırılır? Örnekler veriniz.
4. Tarih öncesi çağlar hangi yıllar arasında yaşanmıştır?
5. Neolitik Çağda insanlar hangi gerekçelerle yerleşik yaşama geçmişlerdir?
6. Çanak çömlek yapımının öğrenilmesi, insan yaşamında nasıl değişiklikler yaratmıştır?
Aşağıdaki cümlelerin noktalıyerlerini uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Ilk insanlar geçimlerini avcılık ve....toplayıcılık.... ile sağlamışlardır.
2. Tarımsal faaliyetler ilk olarak...Neolitik... Çağda başlamıştır.
3. Tarih öncesi çağlar...yazının... bulunmasıyla sona ermiştir.
4. Selçuklular, ticareti geliştirmek amacıyla .....hanlar,kervansaraylar............. ve ....köprüler.......... inşa etmişlerdir.
5. Gelişmiş ülkelerde çalışan nüfusun büyük çoğunluğu...hizmet....... sektöründe istihdam edilmiştir.
6.Kaltolik.... Çağda, askerî alandaki büyük gelişmeler yaşanmıştır.
7..Ticaretin.... doğmasıyla köyler büyümüşve şehirleşme başlamıştır.
Aşağıdaki ifadelerin doğru olanlarına "D", yanlış olanlarına "Y" harfi yazınız.
1. ( D ) Tarih öncesi çağlar, ekonomik faaliyetlerde kullanılan aletlere göre sınıflandırılmıştır.
2. ( D ) Cilalı Taş Devrinde tarım, önemli bir ekonomik faaliyet alanı olmuştur.
3. ( Y ) Dünyanın her bölgesinde, çalışanların temel ekonomik faaliyet alanlarına dağılımı aynıdır.
4. ( D ) Sanayi Devrimi'nden sonra çok sayıda meslek ortaya çıkmıştır.
5. (Y ) Tarımsal faaliyetler, hizmet sektörü grubunda yer alır.
6. ( Y ) Haberleşme hizmetleri birincil ekonomik faaliyetler grubundadır.
7. (Y ) Her tür üretim etkinliği ekonomik faaliyet olarak değerlendirilemez.
Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.
1. Bazı ekonomik faaliyetlerin gelişmesi, başka işalanlarının da gelişmesine neden olur.
Bir hizmet sektörüolan turizmin gelişmesi, aşağıdaki ekonomik etkinliklerden hangisinde daha az bir hareketlenmeye yol açar?
A) Ticaret B) Madencilik C) Haberleşme
D) Tarım E) Kültürel etkinlikler
2. Aşağıdakilerden hangisi, insanlığın geçim kaynağı olan avcılık ve toplayıcılık faaliyetlerine tarihöncesi çağlarda ilk eklenen ekonomik etkinliklerden biri değildir?
A) Tarım B) Çanak çömlek yapımı C) Ticaret
D) Turizm E) Hayvancılık
3. İnsanlık tarihi boyunca yapılan buluşlar, nüfus artışı üzerinde önemli etkiler yapmıştır.Aşağıdaki buluşlardan ve keşiflerden hangisi, nüfus artışı üzerinde fazla etkili olmamıştır?
A) Tarım yapılmaya başlanması B)Yerleşik yaşama geçilmesi
C) Antibiyotiklerin keşfi D) Telefonun icadı
E) Sanayi Devrimi
Sayfa 125
4. En eski ekonomik faallyetlerden biri olan tarım, günümüzde öneminl artırarak devam etmektedir. Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun nedenleri arasında yer almaz?
A) Tarım alanlarının daralması
B) Sanayi için ham madde üretmesi
C) Dünya nüfusunun hızla artması
D) Günümüzde de önemli besinlerin tarımdan elde edilmesi
E) Tarımda makine kullanımının yaygınlaşması
5. Yüz ölçümleri ve nüfus miktarlarıeşit olan üçfarklıülkede çalışanların ekonomik faaliyet kollarına dağılımı yukarıda gösterilmiştir. Grafiklerdeki verilere göre bu üç ülkedeki ekonomik faaliyet alanlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisinin doğruluğundan kesin olarak söz edilemez?
A) I. ülkenin tarımsal geliri oldukça yüksektir.
B) II. ülke hem ekonomik hem de sosyal yönden gelişmiştir.
C) III. ülke hizmetler sektöründe çalışanların oranıdiğer ülkelerin toplamına eşittir.
D) I. ülkede sağlık ve eğitim hizmetleri gelişmemiştir.
E) III. ülkede, tarımda makine kullanımıyaygındır.
6.
I. Çanak çömlek yapımı başlamış ve gelişmiştir.
II. Yerleşik düzene geçilerek ilk köyler kurulmuştur.
III. Evcilleştirilen hayvanlardan sürüler oluşturulmuştur.
IV. Tarlalar işlenerek tahıl üretilmiştir.
Yukarıda bazı özellikleri verilen tarih öncesi dönem, aşağıdakilerden hangisidir?A) Maden Devri B) Neolitik Çağ C) Mezolitik Çağ
D) Paleolitik Çağ E) Kalkolitik Çağ
7. Ticaret, tarih öncesi çağlarda başlamış olmakla beraber özellikle 15. yüzyıldan sonra çok büyük önem kazanmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi, ticareti artıran buluşlardan biri değildir?
A) Ateşin bulunması
C) Buharlı makinelerin yapılması
E) Ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesi
B) Tekerleğin keşfi
D) Seramik sanatının yaygınlaşması
8. Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi, birincil ekonomik faaliyetler arasında yeralmaz?
CEVAP C A) Ziraat B) Hayvancılık D) Ormancılık E) Balıkçılık
Sayfa 126
9. Neolitik Çağyerleşmeleri orta kuşakta, deniz kenarlarında ve akarsu boylarındaki düzlüklerde kurulmuştur.
Bu durum, hangi ekonomik faaliyetin ön plana çıktığını göstermektedir?
A) Tarımsal etkinliklerin
B) Avcılık ve toplayıcılığın
C) Ulaşım ve ticaretin
D) Sanayinin
E) Çanak çömlek yapımının
10. İnsan toplulukları, yaşam tarzları ve ekonomik faaliyet türlerine göre kendileri için uygun bölgelerde yaşar.
Buna göre Paleolitik Dönem insanları, yaşam alanı olarak aşağıda verilen yerlerden hangisini dahaçok tercih etmiştir?
A) Akarsu kıyılarını
B) Sıcak ve kurak bölgeleri
C) Orman alanlarının çevresini
D) Maden yataklarına yakın alanları
E) Ulaşımın kolay olduğu yerleri
11. Aşağıdakilerden hangisi, hizmetler alanında çalışan nüfusun diğerlerine göre daha az olduğu kıtadır?
A) Asya
B) Afrika
C) Avrupa
D) Okyanusya
E) Kuzey Amerika
12. Bir ülkede nüfusun istihdam edildiği sektörlerin 1960 ve 2000 yılları arasındaki oransal değişimi yanda verilmiştir.
Buna göre verilen ülkeyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Eğitim, kültür ve altyapıyönünden belli bir ge-lişme göstermiştir.
B) Sanayi üretimi artmıştır.
C) Sektörler arasındaki fark azalmıştır.
D) Sanayi sektöründe çalışanların oranıdört puan
E) Tarımsal üretim azalmıştır.
Sayfa 131
 | Büyütmek için tıklayınız, esas boyutları 1051x548. |
Sayfa 132
1. Ülkemizde dağların kapladığı alan oldukça geniş olduğundan tarım alanları dardır.
2. Dağlar, çevresine göre daha fazla yağış aldıkları için genellikle ormanlar ile kaplıdır.
Bu sayede çevresinde yaşayan birçok köylüye ekonomik faaliyet olanağı sağlar.
3. Kuzey ve güney kesimlerinde dağlar kıyıya paralel uzandıkları için iç bölgelerle ulaşımda zorluk yaşanır.
4. Türkiye’de dağlar genel olarak doğu-batı yönlü uzandıklarından kuzey – güney doğrultusunda ulaşım zordur.
5. Batı Anadolu’da dağlar kıyıya dik uzandığından Akdeniz iklimi iç kesimlere sokulabilir.
6. Karacadağ Diyarbakır Havzası ile Şanlıurfa Platosu’nu ayıran yüksekliği az olan bir dağdır.
7. Kuzey ve Güney Anadolu’da dağlar kıyıya paralel uzandığından boyuna kıyı tipi gelişmiştir.
8. Türkiye’de yüksek dağlar geniş alan kapladığından bu dağların olduğu yerlerde sıcaklık oldukça düşüktür ve tarım yapılabilen mevsim oldukça kısadır.
9. Dağlar daha fazla yağış aldığı için su deposudur.
10. Dağlarda kar yağışı fazla olduğundan kayak turizmine uygundur.
11. Dağlar, yabani hayvanların barınağı konumundadır.
12. Yüksekliği az olan dağlar üzerindeki yaylalar hayvancılık için çok önemlidir.
13. Ege kıyılarında kıyıya dik olarak uzanan kırıklı dağların en kuzeyinde Kaz dağı yer alır.
14. Nemrut, Süphan, Tendürek ve Ağrı dağları, Van Gölü’nün kuzeyinde bir çizgi halinde uzanan volkanik dağlardır.
15. Kaçkar Dağları, Kuzey Anadolu Dağları’nın en yükseğidir.
16. Kuzey Anadolu Dağları, kıyıya paralel olarak uzanıp ulaşımı zorlaştırdığı için Sinop, Trabzon vb. illerdeki limanların gelişimini yavaşlatmıştır.
17. Kayseri’de bulunan Erciyes Dağı Orta Anadolu’daki en önemli yükseltidir.
Sayfa 133
| Büyütmek için tıklayınız, esas boyutları 1029x506. |
Sayfa 134
| Büyütmek için tıklayınız, esas boyutları 992x646. |
Sayfa 138
| Büyütmek için tıklayınız, esas boyutları 972x344. |
Sayfa 140
| Büyütmek için tıklayınız, esas boyutları 971x320. |
Sayfa 141
Aşağıdaki sorulara vereceğiniz cevapları sınıfınızda tartışınız.
1- Ülkemizde buzul şekillerine yalnızca yüksek dağlarda rastlanmasının nedeni nedir?
Türkiye orta kuşakta yer aldığından ülkemizde buzulların etki alanı oldukça dardır. Bu nedenle ülkemizde buzulların etkili olduğu alanlar yüksek dağ zirveleriyle sınırlı kalmıştır.
2- Türkiye’deki buzullar neden dağların kuzey yamacında daha geniş alan kaplar?
Türkiye Kuzey Yarım Küre’de yer alır. Türkiye’de güney yamaçlar bakı durumundadır. Bu nedenle güney yamaçlar güneş ışınlarını daha fazla alır. Türkiye’de kuzey yamaçlar ise güneş ışınlarını güney yamaçlara göre daha az alır ve sıcaklık değerleri daha düşüktür. Buna bağlı olarak ülkemizde kuzey yamaçlarda buzullar daha geniş alan kaplar.
Sayfa 143
Türkiye’nin mutlak konumuna bağlı olarak ortaya çıkabilecek sonuçları, genel iklim bilgisi konularından bildiklerinizi de göz önüne alarak tespit ediniz. Tespitlerinizi aşağıdaki noktalı yere yazınız.
1. Orta kuşakta yer alır. Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez.
2. Dört mevsim belirgin olarak yaşanır. Türkiye Akdeniz iklim kuşağında yer alır. Kışın cephesel yağışlar görülür. Batı Rüzgârları kuşağında yer alır.
3. Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. Buna bağlı olarak Türkiye’de güneyden kuzeye gidildikçe sıcaklık azalır. Deniz sularının sıcaklığı ve tuzluluk oranı azalır.
4. Kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı yükseltir.
5. Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. Buna bağlı olarak güney yamaçlarda yerleşmeler fazladır. Türkiye Orta Kuşakta bulunduğu için kalıcı kar sınırı genelde 2500 ile 3000 metrenin üstündedir.
Sayfa 144
Yukarıdaki açıklamalara dayanarak ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olmasının etkilerini ve sonuçlarını, aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
• Türkiye’nin çevresindeki denizlerin sıcaklık ve yağış dağılışında çok önemli etkisi bulunmaktadır. Kıyılarımız iç kesimlere göre daha yağışlı, nemli ve ılık özelliktedir. Akdeniz ve Karadeniz’de, dağların kıyıya paralel uzanması ve deniz etkilerinin karalar içine sokulamaması nedeniyle nemli hava kütleleri, ülkemizin iç kesimlerine ulaşamaz. Ege Bölgesi’nde dağlar kıyıya dik olarak uzandığından hava kütleleri hem kıyıda yağış bırakır hem de buradaki graben alanlarını izleyerek denizin etkisini iç kesimlere kadar ulaştırır.
• Kıyı bölgelerimizde mevsimlik ve günlük sıcaklık farklarının iç kısımlara nazaran daha az olmasına neden olurlar. Kıyı kesimlerin iç bölgelere göre daha nemli olması, kıyı kesimlerde günlük ve yıllık sıcaklık farkının iç bölgelere göre daha az olmasını sağlamıştır. Nemliliğin daha az olduğu iç bölgelerde ise günlük ve yıllık sıcaklık farkı daha fazladır.
• Denizler, geç ısınıp geç soğur; karalar ise çabuk ısınıp çabuk soğurlar. Bu özelliklerden dolayı kışlar kıyı bölgelerinde ılıman geçerken, denizden uzak iç kesimlerde kış sıcaklıkları oldukça düşüktür. Kıyı kesimleri ile iç kesimler arasında yıllık, yaz ve kış ortalama sıcaklıklarında da farklılıklar görülür. Kıyı kesimlerin sıcaklık ortalaması içi kesimlere göre daha yüksektir.
Sayfa 146
Aşağıdaki Türkiye indirgenmiş yıllık ortalama sıcaklık dağılışı haritasını inceleyerek cümlelerin noktalı yerlerini tamamlayınız.
1. En yüksek sıcaklıklar güney kıyılarımız ve Güneydoğu Anadolu’dagörülür.
2. En yüksek sıcaklıklar 30 °C’u geçer.
3. En düşük sıcaklıklar Kuzeydoğu Anadolu’da görülür.
4. En düşük sıcaklıklar 4 °C’un altına düşer.
5. Kıyıdan iç kesimlere doğru sıcaklıklar azalır.
6. Batı dan doğuya doğru sıcaklıklar azalır.
7. Van’dan İzmir’e doğru sıcaklıkların yükselme nedeni karasallığın azalmasıdır.
8. Samsun ve Adana şehirleri arasında sıcaklık farkının nedeni enlem farklılığıdır.
9. Haritada verilen sıcaklıklar arasındaki en büyük fark 26 °C’u bulur.
10. Hakkari’nin soğuk olmasının temel nedeni karasallıktır.
11. Sıcaklık dağılışına bakıldığında ülkemizde sıcaklık dağılışını belirleyen en önemli faktörün enlemolduğu sonucuna varılabilir.
12. Akdeniz kıyılarıyla Orta Anadolu arasında ortalama 18 °C sıcaklık farkı vardır.
13. Ege kıyılarıyla Doğu Anadolu’nun doğusu arasında 22 °C sıcaklık farkı vardır.
Sayfa 147
Türkiye Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı
Türkiye’deki temmuz ayı indirgenmiş ortalama sıcaklık haritasını inceleyerek elde ettiğiniz sonuçları ve bu sonuçları doğuran nedenleri aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
1. En sıcak yerler Güneydoğu Anadolu’da yer alır. Bunun nedeni; enlem, karasallık ve çöllerden gelen sıcak hava kütlelerinin etkisidir.
2. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne göre Akdeniz ve Ege daha serindir. Bunun nedeni denizselliktir.
3. En serin yerler Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alır. Bunun nedeni; enlem ve karasallıktır.
4. Maksimum sıcaklık farkı 100′den fazladır.
Türkiye Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı
Türkiye’deki ocak ayı indirgenmiş ortalama sıcaklık haritasını inceleyerek elde ettiğiniz sonuçları ve bu sonuçları doğuran nedenleri sınıfta tartışarak aşağıdaki noktalı yerlere yazınız.
Ocak ve temmuz ayları sıcaklık dağılışları arasında ne gibi farklılıklar vardır? Belirtiniz.
1. Akdeniz kıyıları; Ege, Marmara ve Karadeniz kıyılarından daha sıcaktır. Bunun nedeni; enlemdir.
2. Ege’den İç Anadolu ve Doğu Anadolu’ya doğru sıcaklıklar azalır. Bunun nedeni; denizden uzaklık ve karasallıktır.
3. Güneydoğu Anadolu’da sıcaklıklar Akdeniz’den düşüktür. Bunun nedeni; nem azlığı ve karasallıktır.
Sayfa 180
Sayfa 181
Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.
1. Anadolu'daki dağların genelde doğu-batı doğrultusunda uzanmasının nedeni nedir?
2. Türkiye'de dağların kıyıya paralel uzanmasının sonuçları nelerdir?
3. Türkiye'nin genç bir arazi yapısına sahip olduğunun kanıtlarını belirleyiniz.
4. Türkiye'de akarsuların akış hızı ve aşındırma gücü nasıldır? Bu durumun temel nedeni nedir?
5. Karstik şekillenmelere en çok hangi bölgemizde rastlanır? Neden?
6. Türkiye'deki iç ovaların genellikle çöküntü ovaları olmasının nedenini açıklayınız.
7. Türkiye'de, kısa mesafelerde önemli iklim değişiklikleri yaşanmasının nedeni nedir?
8. Anadolu'nun kuzeybatısında ve Marmara Denizi çevresinde hangi iklimler görülür? Bu farklılığın temel nedeni nedir?
9. Maki bitki örtüsünün yetişme üst sınırının Akdeniz ve Ege kıyılarımızda farklılık göstermesinin nedeni nedir?
10. Ülkemizde tuzlu toprakların görüldüğü yerlerin özelliklerini açıklayınız.
11. Litosol toprakların ülkemizde yaygın olarak görülme nedenleri nelerdir?
12. Türkiye'de relikt ve endemik bitkilerin görülme nedenleri nelerdir?
13. Ülkemizde antropojen bozkırlar neden yaygın olarak görülür?
14. Konya çevresinde kapalı havzaların genişalanlar kaplamasının nedenleri nelerdir?
Aşağıdaki cümlelerin noktalı yerlerini uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.. Tersiyerde..peneplen... hâlini alan Anadolu ..yükseldiği... için yüksek platolar geniş yer kaplar.
2. Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar,..alp orojenezi.. sonucu meydana gelmiştir.3.. Türkiye'de dört mevsimin belirgin olarak yaşanmasının temel nedeni.orta kuşakta.. bulunmasıdır.
4. Taşeli Platosu oluşum yönünden...karstik plato.. grubuna girer.
5. Kuzeydoğu Anadolu'da..yükselti... ve ..karasallık.. nedeniyle sert karasal iklim görülür.
6. Orman varlığı bakımından en fakir kesim..Güneydoğu.. Anadolu'dur.
7.. Türkiye, kışın ılık ve yağışlı günlerde..izlanda alçak... basınç alanının, ayaz olduğu günlerde ise ..sibirya yüksek... basınç alanının etkisi altındadır.
8. Türkiye'ye güneyden esen...lodos, kıble.... ve....keşişleme... rüzgârları ısıtıcı etki yapar.9. Türkiye'de donlu gün sayısının en fazla olduğu yer,...Van Gölü'nün... kuzey doğusudur.
10. Uzun boylu çayırların bulunduğu alanlarda..çernezyom... toprakları yaygındır.
Sayfa 182
11. Trakya'da ayçiçeği tarımının yoğun olarak yapıldığı alanlarda..vertisol. topraklar yaygındır.
12. Türkiye'de bitki örtüsüyle..yağış.. dağılışında bir paralellik vardır.
13. Kızılçam ormanlarının tahribi sonucu............... adı verilen çalı topluluğu oluşur.
14. Ladin, kayın, karaçam..................................... ormanlarına özgü bitki türleridir.
15. İç bölgelerde..................... dolayı bitki örtüsü cılızdır.
16. Tarımsal sulama için...................... en önemli su kaynağımızdır.
17. Ülkemizde su ürünleri üretiminin yaklaşık % 76'sı.......................... yapılır.
Aşağıdaki ifadelerin doğru olanlarına "D", yanlış olanlarına "Y" harfi yazınız.
1. ( Y ) Anadolu karasındaki faylanmaların temel nedeni, Hint Plakası'nın batıya doğru hareketidir.
2. ( Y ) Türkiye'de dağların uzanış doğrultusundan dolayı kuzey-güney yönlü ulaşım kolaydır.
3. ( Y ) Orta Anadolu'da volkanik arazilerin yaygın olması, toprak verimini azaltmıştır.
4. ( D ) Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili, engebeli ve yüksek bir ülke olduğundan akarsuların boyları kısa, havzaları dardır.
5. ( Y ) Tuz Gölü çevresinde kimyasal çözünme şiddetlidir.
6. ( D ) Van Gölü kapalı havzasının oluşumunu, yağışın az ve arazinin engebeli olması belirlemiştir.
7. ( D ) Türkiye'nin okyanusa kıyısı olmadığından haliç oluşumu gözlenmez.
8. ( D ) Konya Ovası en büyük iç ovamızdır.
9. ( Y ) Türkiye'de en düşük kış sıcaklıklarına Karadeniz'de rastlanır.
10. ( Y ) Doğu Anadolu'da don olayı tarımı etkileyecek şiddette değildir.
11. ( D ) Kuzey Anadolu dağlarının yüksek kesimlerinde görülen podzolik toprakların asit oranı yüksek
olup yıkanmış topraklardır.
12. ( Y ) Taşınmış topraklarda horizonlaşma belirgindir.
13. ( ) Vertisol, volkanik arazilerde yaygın olarak görülen bir toprak türüdür.
14. ( ) Türkiye topraklarının yaklaşık 1/5'i, yarıkurak alanların kahverengi topraklarından oluşur.
15. ( ) Orman topraklarının kireç oranı düşüktür.
16. ( ) Türkiye'de nadas alanlarının geniş olmasının temel nedeni, sulama olanaklarının yeterli olmasıdır.
17. ( ) Türkiye'de bitki örtüsünün zayıf olduğu iç bölgeler, toprak erozyonunun tehlikeli boyutlara ulaştığı alanlardır.
18. ( ) Akdeniz ikliminin bozulmaya başladığı alanlarda maki yerine psodömaki denilen bitki formasyonu görülür.
Sayfa 183
Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.
1.Yandaki haritada Anadolu'nun doğusunda bulunan volkanik dağlar gösterilmiştir. Bu dağların bir çizgi boyunca sıralanmış olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?
A) Volkanik depremlerin bölgede sıkça görülmesi
B) Volkanik faaliyetlerin çizgisel bir fay hattı boyunca meydana gelmesi
C) İç püskürük kayaçların bulunması
D) Van Gölü'nün volkanik faaliyetlere sınır oluşturması
E) Doğu Anadolu'nun ortalama yükseltisinin fazla olması
2. Türkiye'de en çok yağış alan yer Doğu Karadeniz kıyılarıyken en az yağış alan yer, Tuz Gölü ve çevresidir.
Bu alanların yağış özelliklerinde görülen farklılıklar, aşağıdaki özelliklerden hangisiyle ilgilidir?
A) Enlemleri
B) Bitki örtüsü
C) Nüfus özellikleri
D)Toprak yapıları
E) Göreli konumları
3. Türkiye'de şehirlerin büyük bir kısmı yüksek deprem riski altında olup birinci derece deprem bölgesi olarak kabul edilir.
Aşağıdaki illerimizden hangisi bunlardan biri değildir?
A) Mardin B) Erzincan C) Muş
D) Düzce E) Hatay
4. Aşağıdakilerden hangisinin oluşumunda iç kuvvetlerin etkisi daha fazladır?
A) Bafra Ovası B) Tortum Gölü C) Bafa Gölü
D) Gediz Ovası E) Kapıdağ Yarımadası
5. Akarsuların getirdiği alüvyonların denizde biriktirmesiyle delta ovaları oluşur.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi, delta ovası niteliğinde değildir?
A) Çukurova B) Çarşamba Ovası C) Amasya Ovası
D) Silifke Ovası E) Gediz Ovası
Sayfa 184
6. Aşağıdakilerden hangisi, bir çöküntü ovası değildir?
A) Gediz B) Göksu C) Amik D) Büyük Menderes E) Bakırçay
7. Aşağıdaki dağlardan hangisi sönmüş bir volkanik dağ değildir?
A)Süphan B) Erciyes C) Melendiz D) Ağrı E) Tahta
8. Ülkemizde tersiyer ortalarında meydana gelen şıkışma hareketi sonucu kırılmalar olmuş, horst ve graben sistemleri ortaya çıkmıştır.
Aşağıdaki dağlarımızdan hangisi, bu şekilde oluşmuş kırık (horst) dağlarına bir örnektir?
A) Giresun Dağları B) Nemrut Dağı C) Akdağ D) Bozdağlar E) Yıldız Dağları
9. Yukarıdaki şekilde gösterilen yağış türü, Türkiye haritasında işaretli yerlerden hangisinde daha yaygın görülür?
A) I B) II C) III D) IV E)V
10. Yandaki Türkiye haritasında hangi rakamla gösterilen yerde, en fazla 500 m yüksekliğe kadar yetiştirilebilen bir ürünün tarımı yapılabilir?
A) I B) II C) III D) IV E)V
11. Türkiye karasının bugünkü görünümünü kazanmasında, aşağıdakilerden hangilerinin etkisi daha fazladır?
A) Dalgalar-rüzgârlar
B) Orojenez-akarsular
C) Volkanizma-buzullar
D) Epirojenez-dalgalar
E) Deprem-buzul
Sayfa 185
12. Olkemizde tektonik oluşumlu göllerin yaygın olması asağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
A) Orta kuşakta bulunması B) Yarımada olması
C) Deprem kuşağında yer alması D) Yükseltisinin fazla olması
E) Yer şekillerinin engebeli olması
13. Rize, ocak ayında Hakkâri'den daha sıcak olur.
Bu durum, sıcaklıkla aşağıdakilerden hangisi arasındaki ilişkiye ters düşer?A) Yükselti B) Enlem C) Yağış
D) Denize yakınlık E) Rüzgârlar
14. Hava raporuna göre sıcaklığın Erzurum'da gündüz 21 °C, gece - 5 °C ; Sinop'ta gündüz 20 °C, gece 13 °C olacağı belirtilmiştir.
Buna göre kentler arasında aynıgün ölçülen sıcaklığın farklı olmasının nedeni, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Enlem derecesi B) Boylam farkı C) Nem oranı
D) Bitki örtüsü E) Beşerî faaliyetler
15. Güneydoğu Anadolu ve Orta Anadolu'da ormanların tahrip edildiği alanlarda yağış yeterli olmadığı için orman yerine otsu bitkiler büyüyerek "antropojen bozkır" oluşmuştur. Aşağıda verilen özelliklerden hangileri, bir bölgede bitki örtüsünün antropojen bozkır olduğunu gösterir?
A) Geniş düzlüklerin yer alması
B)Yerleşmelerin sık olması
C) Farklı otsu bitkilerin bulunması
D)Yer yer orman ağacı topluluklarına rastlanması
E) Toprakların tarıma elverişli olması
16. Aşağıda, kıyılarımızda bulunan bazı kentlerdeki hava sıcaklıkları verilmiştir.
Haritada verilenlere göre sıcaklığın böyle bir dağılım göstermesinde temel faktör, aşağıda kilerden hangisidir?
A) Denizellik B) Enlem C) Boylam
D) Yükselti E) Bitki örtüsü
Sayfa 186
17. Ülkemizde birçok alan toprak oluşumuna uygun değildir. Tarım toprağının oluşabilmesi çok uzun süreler alır.
Türkiye'nin genişalanlarında toprak oluşumunu yavaşlatan doğal nedenler hangi seçenekte bir arada verilmiştir?
A) Kuraklık-eğim koşullları
B) Kuraklık-düşük sıcaklık
C) Yağışın bol olması-ana kayanın özelliği
D) Kayaçların ufalanma şiddeti-taşınma
E) Canlıların etkisi-eğim koşulları
18. Aşağıda verilen toprak türlerinden hangisi ülkemizde yer almaz?
A) Kahverengi orman toprakları B) Kestane renkli topraklar C) Tundra
D) Terra rossa E) Podzol testonline.blogcu.c
19. Kuzeydoğu Anadolu'da daha uzun boylu çayırlar, Orta Anadolu'da ise kısa boylu bozkır adı verilen bitkiler bulunmaktadır.
Doğal ortamda gözlenen bu değişiklik, insan faaliyetlerinde hangi farklılığa yol açmıştır?
A) Göç özelliği B) Hayvancılık türü C) Tarım yöntemi
D) Sanayi faaliyetleri E) Madencilik
20.1950'lerde Türkiye topraklarının % 6'sı nadasa bırakılırken 1970'lerde bu oran % 11,2'ye çıkmış, 1990'larda ise % 6,7'ye düşmüştür.
Nadas alanlarındaki bu değişmenin nedenleri, aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Çayır ve meraların tarıma açılması-sulama olanaklarının gelişmesi
B) Tarım topraklarının verimsizleşmesi-tarımda makineleşme
C) Erozyonla toprak veriminin azalması-tarım ilaçları kullanımının artması
D) Kuraklık şiddetinin artması-gübre kullanımının artması
E) Tarımda makineleşmenin başlamaması-sulama olanaklarının gelişmesi
21. I. Hidroelektrik potansiyeli en yüksek olan akarsuyumuzdur.
II. Murat ve Karasu, en önemli kollarıdır.
III. GAP'ın en önemli çalışma alanını oluşturur.
Yukarıda bazı özellikleri verilen akarsuyumuz hangisidir?
A) Asi B) Dicle C) Aras
D) Fırat E) Çoruh
22.Türkiye'de dar bir alanda birbirinden farklı toprak tiplerine rastlanabilmesinin temel nedeni, o yörenin hangi özelliğiyle ilgilidir?
A) Buharlaşma koşulları
B) Yağışrejimi
C) Yer şekilleri ve yükselti
D) Güneş ışınlarının geliş açısı
E) Tarımsal faaliyetin türü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder